Ogrodnictwo Lubiechów
Podziel się
Ogrodnictwo Lubiechów.
Ogrodnictwo Lubiechów, do maja 1945 Gärtnerei Liebichau, ze słynna Palmiarnią.
Chcę Państwu przedstawić losy tego przedsiębiorstwa, a zarazem dobra kultury. W pierwszym artykule przedstawię, czym było Ogrodnictwo Lubiechów.
Jedno z dóbr, które Hochbergowie “utracili”. Okazuje się, że nikt im niczego nie zabrał, ani nie ukradł.
I o tym będzie mowa w kolejnym artykule. Konkretnie, na podstawie dokumentów archiwalnych.
Trochę historii.
Ogrodnictwo w Lubiechowie zostało wybudowane jako obiekt pokazowy i reprezentacyjny – bez względu na opłacalność. W pierwszych latach swojego istnienia służyło jedynie zaopatrzeniu dworu von Pless w Fürstenstein w owoce, warzywa, kwiaty oraz rośliny dekoracyjne.
Ogrodnictwo zlokalizowane jest na wysokości około 400 m.n.p.m. w gminie Liebichau (Lubiechów) w Kreis Waldenburg (Powiecie Wałbrzyskim) na Śląsku. Najbliższe stacje kolejowe to Nieder-Salzbrun (Szczawienko) i Freiburg in Schl.(Świebodzice), na trasie Breslau – Waldenburg – Hirshberg (Wrocław – Wałbrzych – Jelenia Góra). Do pierwszej stacji jest 2 km, a do drugiej 5 km. Ogrodnictwo zajmuje łącznie, powierzchnię 17,2118 ha. Pod szkłem, znajduje się 0,7500 ha.
Warunki ekonomiczne wymusiły zmianę w roku 1926 Ogrodnictwa Lubiechów, z ” Obiektu lususowego” w biznes handlowo-usługowy. Ten krok był możliwy dzięki korzystnej lokalizacji, przy drodze powiatowej Waldenburg – Striegau (Wałbrzych – Strzegom). Bliskie położenie Waldenburga (Wałbrzycha), Bad Salzbrunn (Szczawna Zdroju) oraz Schweidnitz (Świdnicy) okazało się być także korzystne.
Udostępniono obiekt do zwiedzania, za odpowiednią opłatą.
Od tej zmiany Ogrodnictwo Lubiechów stało się znane nie tylko w Niemczech, ale i w całej Europie. Liczba odwiedzających, wynosiła 2.000 w roku 1926. 20.000 w roku 1927. 130.000 w roku 1930. Po czym nastąpił spadek do 70.000 osób w roku 1937. Spadek ten wynikał jednak z ogólnej, trudnej sytuacji gospodarczej w Niemczech. Nie wzrosła też liczba odwiedzających, z sąsiedniej Czechosłowacji.
Opis obiektów Ogrodnictwa.
Poznajmy obiekty zaznaczone na powyższym planie (Fot 3). Pozwoli to lepiej poznać ten obiekt i zrozumieć założenia oraz funkcje, które pełnił. Opisy na podstawie oryginalnego archiwalnego dokumentu.
1. Budynki szklarni.
a) Część środkowa zawierająca:
– w piwnicy: kotłownia z 1 kotłem wytwarzającym parę oraz 4 kotłami ciepłej wody;
– na parterze: sale do pakowania.
b) Skrzydło zachodnie:
– pokój modelowy,
– 3 pomieszczenia owocowe z półkami,
– 3 pokoje dzienne dla ogrodników.
c) Skrzydło wschodnie:
– 10 mieszkań dla praktykantów ogrodniczych,
– łazienki i toalety dla personelu.
d) Wnętrze środkowe pokazowe (do zwiedzania)
e) Hale z winoroślą i brzoskwiniami:
– 10 działów z winoroślą,
– 4 działy z brzoskwiniami.
f) Palmiarnia
g) 2 szklarnie pokazowe (do zwiedzania) z miejscami do pracy.
h) 12 działów rozsady (flance).
dodatkowo:
– 1 szklarnia ogórków składająca się z 3 części o wymiarach 75 m długości, 4m szerokości i 4m wysokości;
– 1 szklarnia chryzantem, pokryta 30 x 8 = 240 oknami ziemne;
– 6 małych szklarni sadzonek (betonowych) ziemnych;
– 20 betonowych ogrzewanych szklarni ziemnych, z 30 oknami każda;
– 7 nieogrzewanych ziemnych ram betonowych po 30 okien każda;
– 6 nieogrzewanych ziemnych ram betonowych po 18 okien każda;
– 4 nieogrzewane ziemne ramy betonowe po 24 okien każda.
2. Rezydencja Dyrektora.
– Piwnice: 2 pomieszczenia użytkowe, pralnia, piwnice;
– Parter: hol, 4 pokoje, kuchnia ze spiżarnią;
– I piętro: 7 pokoi, łazienka.
3. Rezydencja Głównego ogrodnika.
– Parter: mieszkanie dla woźnicy, Stajnia na 6 koni i wozownia;
– I piętro: mieszkanie Głównego Ogrodnika;
– Strych: pomieszczenia na siano.
4. Budynki mieszkalno – warsztatowe.
– Parter: 3 sale warsztatowe;
– I piętro: 3 mieszkania (1 pokój i kuchnia).
5. Szwajcaria Christinenhof.
a) Budynek gościnny:
– Parter: pokoje gościnne, kuchnia, spiżarnia;
– I piętro: mieszkanie (3 pokoje plus kuchnia).
b) Stodoła.
c) Pokój gier (obecnie pomieszczenie magazynowe).
6. Dawny Urząd Celny (przydzielony do Szwajcarki).
– Parter: 2 pokoje, 2 sale.
7. Kotłownia, miejsca pracy i kasy.
– Piwnica: kotłownia z 4 niskociśnieniowymi kotłami parowymi do ogrzewania Szklarni ogórków, Szklarni sadzonek oraz Domu dyrektora;
– Parter: pomieszczenia do pracy;
– I piętro: 5 pomieszczeń do pracy i magazynowania;
– Przybudówka: kasy i hala sprzedażowa.
Źródło: Gewinn – und Verlust -Rechnung der Gärtnerei Liebichau per 31 Dezember 1932
Część środkowa (a).
Fotografia powyższa (Fot 5) nie pokazuje obiektu, takim jak wyglądał po wybudowaniu. Nie było czterech wentylatorów osiowych. Nie było klapy przed budynkiem.
Ogrodnictwo zostało oddane do użytku w roku 1912. W roku 1919 mamy już problemy z kotłownią, to znaczy z zainstalowanymi tam kotłami.
Skrzydło zachodnie (b).
Tutaj były pokoje dzienne do odpoczynku dla ogrodników. Pomieszczenia do krótkiego przechowywania owoców na półkach.
Czym było pomieszczenie – opisane jako modelowe, nie wiem.
Skrzydło wschodnie (c).
Tu mieszkali praktykanci ogrodniczy. Dodatkowo były tam toalety i łazienki personelu.
Wnętrze środkowe pokazowe do zwiedzania (d).
Co pokazywano pierwotnie w tej części szklarni – nie wiem. Na (Fot 8) mamy już kawiarnię. Także w latach powojennych była tu kawiarnia. I tak jest obecnie.
Pod szklarnią z kawiarnią znajduje się duże pomieszczenie, do którego jest wejście z placu wewnętrznego szklarni, jak na Fot 10. Drugie wejście – obecnie zamurowane, było z pomieszczenia kotłowni. W narożniku pomieszczenia był podczas mojej wizyty przed przejęciem obiektu przez gminę Wałbrzych, bardzo duży metalowy wymiennik ciepła, z pary na ciepłą wodę.
Hala z winoroślą i brzoskwiniami (e).
Palmiarnia (f).
Najwyższa część szklarni z Palmami i Ogrodem japońskim. Pamiętam z dzieciństwa – lata 60-te, bananowce, z bananami, których nie było w sklepach. Musiały tam już rosnąc dawniej. Kto zjadał te banany – za komuny?
Obiekty (g, h) i dodatkowo.
Rezydencja Dyrektora.
Budynek, w którym mieszkał Dyrektor Ogrodnictwa, zmienił – jeszcze w latach 30-tych, swoje przeznaczenie. Stał się gospodą dla gości odwiedzających Ogrodnictwo, pod nazwą Dahlienhof.
Rezydencja Głównego ogrodnika.
Niestety nie posiadam zdjęcia tego obiektu sprzed 1945 roku.
Budynki mieszkalno – warsztatowe.
Niestety nie posiadam zdjęcia, także tego obiektu sprzed 1945 roku.
Szwajcaria Christinienhof.
Dawny Urząd Celny.
Jedyne zdjęcie na którym znalazłem ten obiekt, to fragment zdjęcia użytkownika Regnar, na którym go zaznaczyłem strzałką.
Kotłownia, miejsca pracy i kasy.
W tym budynku znajdowały się kasy dla gości Ogrodnictwa, zanim wybudowano kioski biletowe za metalową bramą główną.
CDN…
© Licencja na publikację
© Wszystkie prawa zastrzeżone
Dobry wstęp….????????
Dziękuję
Brawo, bardzo ciekawy temat. Zawodowo zajmuje się projektowaniem ogrodów/architekturą krajobrazu i ten artykuł wspaniałe łaczy moje życie zawodowe z zainteresowaniami historycznymi na temat Dolnego Śląska. Powodzenia, gorąco pozdrawiam z Brighton UK
Dziękuję.