Centrum łączności Fürstenstein

Centrum łączności Fürstenstein.

Rozwój sytuacji na frontach wojny jesienią 1943 roku, dał do zrozumienia dowództwu Wehrmachtu, że konieczna jest budowa nowej kwatery głównej. Kwatera “Wilczy szaniec” w Prusach Wschodnich nie spełnia już w tym momencie, kryteriów bezpieczeństwa dla tego typu obiektów. W rezultacie przeprowadzonych analiz, podjęto decyzję o budowie czterech nowych kwater, dla Hitlera, dowództwa Wehrmachtu, lotnictwa i marynarki wojennej w okolicach zamku Fürstenstein, Bad Charlottenbrunn (Jedliny-Zdrój), Schweidniz (Świdnicy). Nadano temu zadaniu kryptonim Riese dla całego obszaru pr

Centra dowodzenia i sztaby generowały bardzo duże zapotrzebowania na środki łączności. Dotyczyło to łącz telefonicznych, teleksowych jak i radiowych. Nowo powstające obiekty oraz centra łączności musiały spełniać rygorystyczne wymagania stosowane dla już działających, takich obiektów oraz zostać zintegrowane z istniejącymi sieciami, w tym z dalekosiężną siecią kablową Deusche Reichpost.

20 stycznia 1944 roku Ministerstwo Poczty Rzeszy otrzymało polecenie sprawdzenia możliwości podłączenia nowych obiektów do istniejącej sieci. Zaplanowano nowe centrale łączności o kryptonimach; “Rüdiger” dla Hitlera i OKW, “Seestern” dla Naczelnego dowództwa Marynarki Wojennej oraz “LV1100” dla Naczelnego Dowództwa Luftwaffe.

W dniu 1 marca 1944 roku komisja planowania okablowania telekomunikacyjnego przy OKW, w skład której wchodzili przedstawiciele  Wehrmachtu oraz DRP, omówiła przedłożone wyniki badań. W celu podłączenia nowych obiektów do dalekosiężnej sieci kablowej, należało uwzględnić ułożenie dalekosiężnych kabli w relacjach Freiburg (Świebodzice) do Legnitz (Legnica), Katowitz (Katowice), Niesky (Nysa). Powinny być one ułożone ze wspólnego jednego centrum, z istniejącej centrali wzmacniakowej Schweidniz I (Świdnica I). W późniejszym okresie centralę węzłową Schweidniz I miała zastąpić podziemna centrala Schweidniz II.

Na ile ważne były to działania, niech świadczy to, że w wyniku natychmiastowego podjęcia praz do 31 marca 1944 roku, a więc w trzy miesiące ułożono 63 km z planowanych 431 km, tych trzech kabli dalekosiężnych. W tamtym okresie było to coś niebywałego, z powodu braku kabli oraz zakresu prac. Chcę tu uświadomić, jak ogromny wysiłek podjęto w celu realizacji tego zamierzenia.

Podczas narady w dniu 19 maja 1944 roku stwierdzono, że tempo budowy obiektów podziemnych kompleksu RIESE nie jest zbieżne z postępami prac przy obiektach telekomunikacyjnych. Stwierdzono, ze należy spodziewać się zakończenia prac przy realizacji projektu Schweidniz II wraz z budową niezbędnego zaplecza (zakwaterowania itp.) przed 1 kwietnia 1945r. Należy więc przerucić srodki na obiekt Berchtesgaden, z odroczeniem realizacji Schweidnitz II. Decyzje zapadły 12 czerwca 1944r. W piśmie OKW z dnia 17 czerwca 1944r, napisano, że obiekt Berchtesgaden ma pierwszeństwo przed obiektami na Śląsku. Napisano, że dotychczas OKW wybudowało siec łączności wyłącznie na potrzeby FHQ z uwzględnieniem 20 linii dalekosiężnych. Prowadzenie dalszych prac nie wchodzi w rachubę, ze względu na niski stopień zaawansowania prac budowlanych gdyż siedziba będzie gotowa do zamieszka najwcześniejszej do końca 1945 roku (Pismo OKW/KA St/P nr 1) 277/44 g Kdos, z dnia 12.06.1944 Archiwum MFP,sygn. 36/78).

Wspomniane decyzje w maju i czerwcu 1944 roku spowodowały, ze prace budowlane w zakresie telekomunikacji były kontynuowane jedynie w ograniczonym zakresie. Pod koniec listopada 1944r., kiedy ostatecznie zakończono układanie kabli osiągnięto następujący postęp prac. Prace przy układaniu kabla Fk 138 z Legnicy ukończono w lipcu 1944r. Prace przy układaniu kabla Fk 82 do Katowic przerwano na 301 km. Kabel Fk 81 do Nysy nie dotarł do Świebodzic.

Centrum łączności Rüdiger.

Cóż widzimy na powyższym dokumencie opisującym łącza centach łączności dla Kwater Głównych?

Pod kryptonimem Rüdiger mamy centrum łączności składające się z dwóch obiektów. Pierwszy Hautamt (centrala główna) przy tunelu pod górą Wołowiec z datą ukończenia lipiec 1945, oraz drugi Fürstenstein z datą ukończenia grudzień 1944.

Dopisek “im Ausbau begriffen” znaczy – w budowie.

Dlaczego mamy dwa obiekty łączności ujęte pod tym samym kryptonimem? Sadzę, że chodziło o bardzo wysoki priorytet obiektu specjalnego, który miały obsługiwać te centrale. W przypadku zniszczenia jednego z centrum, jego role miał przejąc drugi obiekt. Według mnie podstawowa była centrala Fürsenstein. Zaś obiekt przy tunelu pod Wołowcem, był obiektem rezerwowym.

Jakie informacje zawiera opis dotyczący centrali Rüdiger?

Mamy daty dotyczące wykonania obiektów. Do tego dwa opisy dla urządzeń łączności  “A” i “B”.

Dla “A” (centrale głosowe)

1. Planowane

• 1 szt Centrala wzmacniakowa typ 35 dla 600 numerów
• 1 szt Centrala wybierakowa dla 800 numerów

2. W budowie

• 1 szt Centrala wzmacniakowa typ 35 dla 300 numerów
• 1 szt Centrala wybierakowa dla 400 numerów

Dla “B” (centrale telegraficzne)

1. Planowane

• 1 szt Centrala T41 z 45 numerów

2. W budowie

• 1szt Centrala T41 z 30 numerów

Dla pociągu (aut. specjalnego). Stacja zabezpieczająca Bad Charlottenbrunn (Jedlina-Zdrój) oraz tunel pod Wołowcem przed czasem 15.10.1944. (Chodzi o podpięcia łączności w tunelu pod Wołowcem dla pociągu specjalnego).

Co jeszcze wiemy?

Powyżej na zdjęciu (Fot 5) mamy tabliczkę opisową kabli z centrali Rüdiger. Czy jest autentyczna? Nie wiem. Przestawia nam łącza z tej centrali do innych central obiektów specjalnych. Po lewej stronie mały łącza telefoniczne, po prawej telegraficzne.

Różne źródła podają informacje o budowie central na terenie “Riese” dla poszczególnych rodzaju wojsk np. dla Naczelnego Dowództwa Wehrmahtu (OKW) o kryptonimie “Irene” lokalizacja nie znana, dla Naczelnego Dowództwa Luftwaffe (OKL) kryptonim “LV 1100” w Szczawienku i dla Naczelnego Dowództwa Marynarki kryptonim “Seestern” lokalizacja nieznana. Brak jednak dokładniejszych informacji o zaawansowaniu budowy i danych technicznych powyższych urządzeń. Istnieje natomiast dokładny wykaz z ilościami łączy pomiędzy centralą główną “Rüdiger” i poszczególnymi centralami podrzędnymi. Można z tego wnioskować, że były one na ukończeniu lub już pracowały. Przykładowo połączenia pomiędzy centralą “Rüdiger” i “Irene” to 10 łączy telefonicznych i 2 telexowe”,Rüdiger” i “Seestern” 1 łącze teleksowe. Brak w wykazie połączenia pomiędzy centralą “Rüdiger” i “LV 1100” może świadczyć że, była w początkowym stadium budowy lub też obsługiwała ją inna centrala nadrzędna o której nic nie wiemy.

Obiekt przy zamku Książ, wybudowany w sztolniach wykutych w skałach, został w dużej mierze ukończony już w październiku 1944 r. Choć nie był jeszcze w pełni podłączony do planowanej sieci, to było już zainstalowane i uruchomione wyposażenie. Na to, że był ukończony niech świadczy fakt, że specjalna jednostka łączności (Fü.NaRgt. 601) przeprowadziła z jego użyciem ćwiczenia specjalne „Nachrichten-Lehr- und Versuchsübung I“ – ćwiczenia eksperymentalne w przekazywaniu wiadomości.

Konstrukcja podziemna centrum Fürstenstein.

Czy taką konstrukcję obiektów podziemnych mamy w Książu? Nie wiem. To tylko przykład.

Jak mogło wyglądać wyposażenie centrum łączności.

Dlaczego ten budynek w Książu?

Ponieważ mamy prawie identyczny obiekt pod Berlinem. Ten sam styl i garaż przy budynku oraz styl bramy wjazdowej do obiektu. Niemcy stosowali unifikację obiektów. Tam też mieliśmy tajne podziemne centrum łączności.

Co ciekawe w dokumentach Organizacji Todt z maja 1944 roku w tym miejscu nie ma tego budynku. Tak więc nie został wybudowany przez Hochbergów.

Konkluzja.

To, że w tym miejscu jest ukryta centrala łączności specjalnej Fürstenstain, to tylko moje przypuszczenie. Niestety nie mam możliwości zweryfikowania tych przypuszczeń. Choć informacje,które posiadam, a nie mogę ujawnić są bardzo mocne.

© Licencja na publikację
© Wszystkie prawa zastrzeżone